Mae Ymchwiliad Covid-19 y DU wedi cwblhau ei gyfres o drafodaethau bwrdd crwn fel rhan o'i ddegfed ymchwiliad olaf – Modiwl 10 'Effaith ar Gymdeithas'.
Bydd y trafodaethau bwrdd crwn hyn o gymorth i'r Ymchwiliad wrth iddo barhau i archwilio effaith Covid-19 ar boblogaeth y Deyrnas Unedig. Yn ystod yr wythnosau diwethaf, daeth yr Ymchwiliad â mwy na 100 o sefydliadau ynghyd i drafod naw pwnc eang:
- Archwiliodd y bwrdd crwn 'Grwpiau ffydd a mannau addoli' (20 Chwefror 2025) brofiadau sefydliadau crefyddol a chymunedau ffydd oherwydd cau a chyfyngiadau ar addoli, ac addasiadau yn ystod y pandemig.
- Clywodd bwrdd crwn 'Gweithwyr allweddol' (25 Mawrth) gan sefydliadau sy'n cynrychioli gweithwyr allweddol ar draws ystod eang o sectorau am y pwysau a'r risgiau unigryw a wynebasant yn ystod y pandemig.
- Roedd y bwrdd crwn 'Cefnogaeth a diogelu cam-drin domestig' (2 Ebrill) yn ymgysylltu â sefydliadau sy'n cefnogi dioddefwyr a goroeswyr cam-drin domestig i ddeall sut yr effeithiodd mesurau a chyfyngiadau symud ar fynediad at wasanaethau cymorth a'u gallu i ddarparu cymorth i'r rhai oedd ei angen fwyaf.
- Archwiliodd 'Bwrd crwn cymorth angladdau, claddedigaethau a phrofedigaeth' (24 Ebrill) effeithiau cyfyngiadau ar angladdau a sut y gwnaeth teuluoedd mewn galar ymdopi â'u galar yn ystod y pandemig.
- Roedd y bwrdd crwn 'System gyfiawnder' (7 Mai) yn trafod yr effaith ar y rhai mewn carchardai a chanolfannau cadw, a'r rhai yr effeithir arnynt gan gau llysoedd ac oedi.
- Ymgysylltodd bwrdd crwn 'Diwydiannau lletygarwch, manwerthu, teithio a thwristiaeth' (13 Mai) ag arweinwyr busnes i archwilio sut yr effeithiodd cau, cyfyngiadau a mesurau ailagor ar y sectorau hanfodol hyn.
- Ymchwiliodd y bwrdd crwn 'Chwaraeon a hamdden ar lefel y gymuned' (21 Mai) i effaith cyfyngiadau ar chwaraeon, ffitrwydd a gweithgareddau hamdden ar lefel y gymuned.
- Ymchwiliodd bwrdd crwn 'Sefydliadau diwylliannol' (27 Mai) i effeithiau cau a chyfyngiadau ar amgueddfeydd, theatrau a sefydliadau diwylliannol eraill.
- Yn olaf, archwiliodd y bwrdd crwn 'Tai a digartrefedd' (3 Mehefin) sut effeithiodd y pandemig ar ansicrwydd tai, amddiffyniadau rhag troi allan a gwasanaethau cymorth digartrefedd.
Cyflwynir adroddiadau cryno ar gyfer pob trafodaeth i Gadeirydd yr Ymchwiliad, y Farwnes Hallett, cyn cael eu datgelu fel tystiolaeth. Bydd yr adroddiadau hyn, ynghyd â thystiolaeth arall a gasglwyd, yn helpu i lywio ymchwiliadau, canfyddiadau ac argymhellion y Cadeirydd.
Mae'r trafodaethau bwrdd crwn hyn yn rhan annatod o'n hymchwiliad Modiwl 10 a'r paratoadau parhaus ar gyfer set derfynol yr Ymchwiliad o wrandawiadau sy'n dechrau ar 18 Chwefror 2026.
Rhoddodd cadeirio rhai o'r cyfarfodydd hyn gipolwg personol i mi ar brofiadau'r diwydiannau a'r sectorau amrywiol hyn. Hoffwn ddiolch i'r holl gyfranogwyr am ddod â'u mewnwelediadau a'u harbenigedd i'r trafodaethau agored a chydweithredol hyn. Byddwch yn dawel eich meddwl y bydd eich mewnbwn yn helpu i lywio argymhellion y Farwnes Hallett ar gyfer y dyfodol.
Bydd yr adroddiadau hyn yn ymuno â chanfyddiadau Every Story Matters, ein gwrandawiadau a thystiolaeth arall a gyflwynwyd i'r Ymchwiliad i greu cofnod digynsail o brofiad pandemig y DU.
Croesawodd Ymddiriedolaeth y Lleoliadau Cerdd y cyfle i gymryd rhan yn Ymchwiliad Covid-19 y DU a chyflwyno ein tystiolaeth o brofiad yr elusen a'r sector yn ystod pandemig Covid a'r gwersi y gellir eu dysgu o'r ffordd y mae'r Llywodraeth wedi ymdrin â'r argyfwng, a'r heriau a wynebodd y sector. Egwyddor arweiniol Ymddiriedolaeth y Lleoliadau Cerdd yw atebion ymarferol sy'n seiliedig ar ddata'r sector; rydym yn gobeithio na fydd yn rhaid i'r sector byth fynd trwy argyfwng tebyg, ond mae'n hanfodol bod myfyrdodau a thystiolaeth yn cael eu troi'n ddysgu pragmatig fel ein bod wedi'n cyfarparu'n well ar y cyd pe baem byth yn wynebu argyfwng o'r fath eto.
Mae'n hanfodol ein bod yn dysgu'r gwersi o'r pandemig ac mae'r broses hon yn ein helpu i wneud hynny. Mae un o'r gwersi hyn yn ymwneud â phwysigrwydd rhwydwaith amrywiol o siopau sy'n darparu bwyd a gwasanaethau hanfodol yng nghanol cymunedau, rôl yr ydym yn falch o'i chyflawni gan ein haelodau. Dylai unrhyw ddadansoddiad o brofiad y pandemig gydnabod y rôl hanfodol hon a chwaraewyd gan filoedd o fusnesau a miliynau o gydweithwyr sy'n gweithio yn y diwydiant bwyd.
Modiwl 10 yw modiwl olaf Ymchwiliad Covid-19 y DU ac, yn unol â Chylch Gorchwyl yr Ymchwiliad, bydd yn archwilio effaith Covid ar boblogaeth y Deyrnas Unedig gyda ffocws penodol ar weithwyr allweddol, y rhai mwyaf agored i niwed, y rhai sydd wedi colli eu bywydau, iechyd meddwl a lles. Gellir dod o hyd i gwmpas llawn a manylion eraill ar gyfer Modiwl 10 ar ein gwefanMae'r gwrandawiadau cyhoeddus ar gyfer Modiwl 10 wedi'u hamserlennu i gael eu cynnal o 18 Chwefror 2026.