Gylch Gorchwyl

Cylch Gorchwyl Ymchwiliad Covid-19

Bydd yr Ymchwiliad yn archwilio, yn ystyried ac yn adrodd ar y paratoadau a’r ymateb i’r pandemig yng Nghymru, Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon, hyd at ac yn cynnwys dyddiad sefydlu ffurfiol yr Ymchwiliad, 28 Mehefin 2022

Wrth gyflawni ei waith, bydd yr Ymchwiliad yn ystyried materion a gadwyd yn ôl ac a ddatganolwyd ar draws y Deyrnas Unedig, yn ôl yr angen, ond bydd yn ceisio lleihau dyblygu o ran ymchwilio, casglu tystiolaeth ac adrodd gydag unrhyw ymchwiliad cyhoeddus arall a sefydlwyd gan y llywodraethau datganoledig. I gyflawni hyn, bydd yr ymchwiliad yn nodi’n gyhoeddus sut y mae’n bwriadu lleihau dyblygu, a bydd yn cysylltu ag unrhyw ymchwiliad o’r fath cyn iddo ymchwilio i unrhyw fater sydd hefyd o fewn cwmpas yr ymchwiliad hwnnw.

Wrth gyflawni ei nodau, bydd yr Ymchwiliad yn gwneud y canlynol:

• a) ystyried unrhyw wahaniaethau sy’n amlwg yn effaith y pandemig ar wahanol gategorïau o bobl, gan gynnwys, ond heb fod yn gyfyngedig i, y rheini sy’n ymwneud â nodweddion gwarchodedig o dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010 a chategorïau cydraddoldeb o dan Ddeddf Gogledd Iwerddon 1998;
• b) gwrando ar brofiadau teuluoedd mewn profedigaeth ac eraill sydd wedi dioddef caledi neu golled o ganlyniad i’r pandemig, ac ystyried hynny’n ofalus. Er na fydd yr ymchwiliad yn ystyried achosion unigol o niwed neu farwolaeth yn fanwl, bydd gwrando ar y cyfrifon hyn yn sail i’w ddealltwriaeth o effaith y pandemig a’r ymateb, ac o’r gwersi i’w dysgu;
• c) tynnu sylw at ba wersi a ganfuwyd yn sgil parodrwydd a’r ymateb i’r pandemig a allai fod yn berthnasol i argyfyngau sifil eraill;
• d) rhoi ystyriaeth resymol i gymariaethau rhyngwladol perthnasol; a
• e) chynhyrchu ei adroddiadau (gan gynnwys adroddiadau interim) ac unrhyw argymhellion yn brydlon.

Dyma nodau’r Ymchwiliad hwn:

• 1. Archwilio’r ymateb i COVID-19 ac effaith y pandemig yng Nghymru, Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon, a llunio adroddiad naratif ffeithiol, gan gynnwys:
  • a) Yr ymateb i iechyd y cyhoedd ledled y DU, gan gynnwys
    • i) parodrwydd a gwytnwch;
    • ii) sut y cafodd penderfyniadau eu gwneud, eu cyfleu, eu cofnodi a’u gweithredu;
    • iii) gwneud penderfyniadau rhwng llywodraethau’r DU;
    • iv) rolau llywodraeth ganolog, gweinyddiaethau datganoledig, awdurdodau lleol a rhanbarthol, a’r sector gwirfoddol a chymunedol, a’r cydweithio rhyngddynt;
    • v) argaeledd a defnydd data, ymchwil a thystiolaeth arbenigol;
    • vi) rheolaeth a gorfodaeth ddeddfwriaethol a rheoleiddiol;
    • vii) gwarchod a diogelu pobl sy’n agored i niwed yn glinigol;
    • viii) defnyddio’r cyfyngiadau symud ac ymyriadau ‘anfferyllol’ eraill fel cadw pellter cymdeithasol a defnyddio gorchuddion wyneb;
    • ix) profi ac olrhain cysylltiadau, ac ynysu;
    • x) yr effaith ar iechyd meddwl a lles y boblogaeth, gan gynnwys y rheini a gafodd eu niweidio’n sylweddol gan y pandemig, ond heb fod yn gyfyngedig i hynny;
    • xi) yr effaith ar iechyd meddwl a lles y rhai sydd mewn profedigaeth, gan gynnwys cymorth ar ôl profedigaeth;
    • xii) yr effaith ar weithwyr y sector iechyd a gofal a gweithwyr allweddol eraill;
    • xiii) yr effaith ar blant a phobl ifanc, gan gynnwys iechyd, lles a gofal cymdeithasol;
    • xiv) darpariaeth addysg a blynyddoedd cynnar;
    • xv) cau ac ailagor y sectorau lletygarwch, manwerthu, chwaraeon a hamdden, a theithio a thwristiaeth, addoldai, a sefydliadau diwylliannol;
    • xvi) tai a digartrefedd;
    • xvii) diogelu a chefnogi dioddefwyr cam-drin domestig;
    • xviii) carchardai a mannau cadw eraill;
    • xix) y system gyfiawnder;
    • xx) mewnfudo a lloches;
    • xxi) teithio a ffiniau; a
    • xxii) diogelu arian cyhoeddus a rheoli risg ariannol.
  • b) Ymateb y sector iechyd a gofal ledled y DU, gan gynnwys:
    • i) parodrwydd, capasiti cychwynnol a’r gallu i gynyddu capasiti, a gwytnwch;
    • ii) cyswllt cychwynnol â gwasanaethau cyngor gofal iechyd swyddogol fel 111 a 999;
    • iii) rôl lleoliadau gofal sylfaenol megis Ymarfer Cyffredinol;
    • iv) rheoli’r pandemig mewn ysbytai, gan gynnwys atal a rheoli heintiau, brysbennu, capasiti gofal critigol, rhyddhau cleifion, defnyddio penderfyniadau ‘Na cheiser dadebru cardio-anadlol’ (DNACPR), y dull o ymdrin â gofal lliniarol, profi’r gweithlu, newidiadau i arolygiadau, a’r effaith ar lefelau staffio a staff;
    • v) rheoli’r pandemig mewn cartrefi gofal a lleoliadau gofal eraill, gan gynnwys atal a rheoli heintiau, trosglwyddo preswylwyr i gartrefi, triniaeth a gofal preswylwyr, cyfyngiadau ar ymweld, profi’r gweithlu a newidiadau i arolygiadau;
    • vi) gofal yn y cartref, gan gynnwys gan ofalwyr di-dâl;
    • vii) gofal cynenedigol ac ôl-enedigol;
    • viii) caffael a dosbarthu cyfarpar a chyflenwadau allweddol, gan gynnwys cyfarpar diogelu personol ac peiriannau anadlu;
    • ix) datblygiad, darpariaeth ac effaith gwasanaethau therapiwtig a brechlynnau;
    • x) canlyniadau’r pandemig ar ddarpariaeth ar gyfer cyflyrau ac anghenion nad ydynt yn gysylltiedig â COVID; a
    • xi) ar gyfer y rheini sy’n profi COVID hir.
  • c) Yr ymateb economaidd i’r pandemig a’i effaith, gan gynnwys ymyriadau llywodraethol drwy:
    • i) cymorth i fusnesau, swyddi a phobl hunangyflogedig, gan gynnwys y Cynllun Cadw Swyddi drwy gyfnod y Coronafeirws, y Cynllun Cymorth Incwm i’r Hunangyflogedig, cynlluniau benthyciadau, rhyddhad ardrethi busnes a grantiau;
    • ii) cyllid ychwanegol ar gyfer gwasanaethau cyhoeddus perthnasol;
    • iii) cyllid ychwanegol ar gyfer y sector gwirfoddol a chymunedol; a
    • iv) budd-daliadau a thâl salwch, a chefnogaeth i bobl agored i niwed.
• 2. Nodi’r gwersi i’w dysgu o’r uchod, er mwyn cyfrannu at y paratoadau ar gyfer pandemigau yn y dyfodol ledled y DU.

Download the Terms of Reference in alternate languages and formats:

English (PDF, 59KB)

Easy Read (PDF, 10MB)

Welsh (Cymru) (PDF, 59KB)

Polish (PDF, 61KB)

Punjabi (PDF, 58KB)

Urdu (PDF, 64KB)

Bengali (PDF, 93KB)

Gujarati (PDF, 90KB)

Arabic (PDF, 60KB)

Chinese (simplified) (PDF, 149KB)

Somali (PDF, 60KB)